Một xu hướng mới trong mua sắm, sử dụng quần áo, đặc biệt cho giới trẻ

(Nếu có ít thời gian, bạn có thể nghe (podcast) nội dung bài viết tại đường dẫn dưới đây, tranh thủ lúc chạy bộ, nấu ăn, lái xe hay trước khi đi ngủ,... Lưu ý, có thể download về trong thư mục thư viện của Youtube trên điện thoại để nghe offline nhé)

https://youtu.be/XBWMeWW2Br8

Mua bán và sử dụng quần áo second-hand đã là một phong cách sống quen thuộc trên thế giới từ lâu, nhưng gần đây thị trường Việt Nam mới đang chứng kiến sự nổi lên của xu hướng này, đặc biệt trong giới trẻ. Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp tiết kiệm hơn cho việc mua sắm quần áo, chia sẻ từ một bạn trẻ có kinh nghiệm sử dụng đồ second-hand (gửi cho oagree) có thể giúp bạn hiểu về những lợi ích tuyệt vời của xu hướng này (đừng vội định kiến, hãy cho mình cơ hội để hiểu nhiều hơn về quan điểm, cách sống của những người xung quanh ta) 

Quần áo second-hand được hiểu là đồ vật đã từng có chủ khác và từng được sử dụng qua, không phải kiểu quần áo mới sản xuất và chưa có ai mua. Việc mua bán, trao đổi quần áo second-hand tương tự như tái chế; và quá trình giao dịch mang tính có đi có lại này giữa khách hàng và người bán lẻ giúp giữ lại một lượng quần áo “khổng lồ” không bị thải ra bãi rác một cách thừa thãi.

Về bản chất, quần áo second-hand hầu hết vẫn ở tình trạng và chất lượng khá tốt, do chủ cũ mới chỉ sử dụng vài lần và trải qua khâu kiểm duyệt trước khi được xử lý sạch sẽ, và bày bán tại cửa hàng. Quần áo second-hand thường chỉ có một cái duy nhất cho một mẫu, không giống loại sản xuất hàng loạt với số lượng lớn. Người trẻ yêu thích phong cách “vintage” hoài cổ, làm việc trong môi trường thoải mái, có nhiều thời gian chọn lựa áo quần là đối tượng phù hợp nhất để sử dụng đồ second-hand.

Một dạng trao đổi quần áo, đồ dùng theo kiểu second-hand khá phổ biến trong gia đình chúng ta là cho trẻ con mặc lại quần áo, giày dép cũ không dùng đến nữa của anh, chị đã lớn. Trẻ con từ 2 tuổi trở lên phát triển rất nhanh, nên việc phụ huynh tái sử dụng quần áo của anh chị họ, con cái lớn của bạn bè, đồng nghiệp cho con mình cũng là hình thức tiết kiệm hợp lý, tránh lãng phí đồ dùng còn mới và đẹp.

Quần áo anh/chị để lại vẫn còn rất đẹp

Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn nhiều những định kiến và suy nghĩ phổ biến, nhưng chưa chính xác về quần áo second-hand khiến mọi người còn rụt rè, lưỡng lự khi mua chúng, điển hình như:

• Đề phòng “của rẻ là của ôi”

Do quần áo second-hand thường được các cửa hàng nhập theo dạng sỉ với số lượng lớn nhưng có chọn lọc kỹ càng, giá bán lẻ từng sản phẩm sẽ được ưu đãi cao và vì thế mà rẻ hơn rất nhiều so với quần áo mới. Suy nghĩ “của rẻ là của ôi” của người Việt Nam nói chung là tâm lý đề phòng đáng quý trong nhiều trường hợp mua bán, tiêu dùng, nhưng nó không đúng hoàn toàn với đồ dùng second-hand.

• Ngại gia đình và bạn bè biết mình mặc quần áo người khác thải ra

Khi chúng ta mua và sử dụng quần áo second-hand, về cơ bản đó là những món đồ mà người khác đã không còn hứng thú hay coi là “lỗi thời”. Mặc dù vậy, chỉ vì người chủ cũ không cần chúng nữa, không có nghĩa nó không còn tác dụng gì hữu ích cho bạn.

Mọi người thường nghĩ rằng chỉ những đối tượng thu nhập thấp, vô gia cư… cần đến sự từ thiện và tiết kiệm chi phí mới dùng quần áo second-hand. Vô tình tạo ra sự mất thiện cảm chung với đồ dùng cũ của người khác, dẫn đến tâm lý e ngại gia đình, bạn bè biết mình mặc quần áo người khác thải ra. Điều quan trọng nhất là bản thân mình cảm thấy yêu thích và muốn ủng hộ xu hướng này, vì nó làm giảm chi tiêu lâu dài cho việc mua sắm nhưng vẫn thỏa mãn nhu cầu mặc quần áo độc đáo và chất lượng.

• Kém an toàn vì không nắm rõ nguồn gốc

Một số người lo ngại mặc quần áo second-hand có thể gây ra các bệnh da liễu. Tuy nhiên các cửa hàng bán đồ second-hand thường có quy trình làm sạch trước khi bày bán để hạn chế nấm mốc, đảm bảo an toàn cho người mặc cũng là giữ uy tín cho hoạt động kinh doanh của mình. Ngoài ra, để chắc chắn và yên tâm hơn, sau khi mua về, chúng ta nên tẩy rửa sạch sẽ bằng các hình thức đơn giản như ngâm trong xà phòng, hoặc ngâm giấm, baking soda, sau đó giặt sạch (có thể để chế độ giặt nóng, nếu cần) và phơi dưới nắng thật khô ráo trước khi mặc.

Lợi ích của việc sử dụng quần áo second-hand

Vậy việc sử dụng quần áo second-hand có những đặc điểm, lợi ích nổi bật nào khiến nó trở thành một xu hướng thời trang và phong cách sống đang lên với giới trẻ trên thế giới cũng như Việt Nam bây giờ?

• Mua quần áo chất lượng tốt, đẹp với giá rẻ

Không chỉ giới trẻ mới săn đón các loại đồ dùng second-hand, mà chúng còn được lòng các bà mẹ nội trợ và người lớn có nhu cầu tối giản hóa chi tiêu áo quần. Hầu hết các sản phẩm second-hand nhập khẩu vào Việt Nam đến từ các nước có thị trường thời trang hàng đầu thế giới như Anh, Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản… và nhiều nhãn hàng nổi tiếng. Như đã nói ở trên, quần áo second-hand sẽ được chọn lọc kĩ càng, tình trạng còn mới 90 - 95% mới đạt đủ tiêu chuẩn để làm sạch và đem phân phối sỉ, lẻ đến khách hàng. Nhờ quá trình nhập khẩu chặt chẽ với các yêu cầu kiểm định gắt gao đầu ra, đầu vào này mà quần áo second-hand vừa có những mẫu mã độc đáo, vừa đảm bảo chất lượng tốt và giá thành rẻ.

• Chất liệu tốt cho sức khoẻ vì làm từ sợi tự nhiên

Trong vài thế kỷ gần đây, những chất liệu từng được sử dụng để sản xuất quần áo của chúng ta đang bị giảm sút giá trị nhanh chóng vì sự phát triển của ngành fast-fashion (thời trang nhanh, sản xuất đại trà…). Loại sợi tự nhiên đang dần bị thay thế bởi các chất liệu nhân tạo (polyester, spandex…) vì chúng dễ sản xuất, dễ sử dụng với chi phí sản xuất thấp. Trong khi quần áo second-hand thường có chất liệu tự nhiên, mặc thoải mái, thoáng khí, tốt cho việc giữ ấm cũng như làm mát cơ thể. Nó giải thích lý do tại sao ngày trước khi hàng may mặc có chất lượng tốt hơn, quần áo của bố mẹ chúng ta vẫn dùng được qua nhiều năm và bền hơn món đồ bạn mới mua vài mùa trước. Quần áo second-hand có thể đáp ứng yêu cầu về tính bền vững cao, ổn định, thân thiện với môi trường về mặt chất liệu.

• Góp phần tái sử dụng, tái chế, giảm thiểu rác thải

Công cụ khảo sát YouGov Omnibus về mức độ lãng phí quần áo tại nước ta năm 2017 cho thấy 4/10 người (43%) người Việt trưởng thành từng cho lại/vứt đi một món quần áo sau khi mới mặc một lần, đơn giản vì họ cảm thấy chúng không còn vừa vặn hoặc đã “lỗi mốt” (chỉ trong 2016). Theo báo cáo của tờ Le Soir (Bỉ), mỗi năm có đến 4,3 triệu tấn quần áo bị vứt bỏ ở riêng Châu Âu, phần lớn vẫn là đồ còn mới và tốt. Những con số chấn động này phản ánh một thực tế rằng trách nhiệm xử lý rác thải may mặc đang trở thành gánh nặng lớn, phức tạp hơn. Đặc biệt khi ngành dệt may là ngành đứng thứ 2 thế giới về ô nhiễm môi trường và nguồn nước ở các quốc gia đang phát triển, chỉ sau rác thải nhựa (xem thêm về tác động của ngành may mặc lên sức khoẻ và môi trường tại đây.

Trước tình trạng tiêu tốn tài nguyên của thiên nhiên, ô nhiễm môi trường và nhân loại bị đe dọa bởi thói quen tiêu dùng, mua sắm lãng phí hiện nay, quần áo second-hand là một lựa chọn đáng cân nhắc giúp hạn chế rác thải, giảm quá trình sản xuất, gây ô nhiễm môi trường. Trong khi chúng ta thực sự chỉ nên vứt bỏ những món đồ quá cũ, hỏng và không thể sử dụng, tái chế được nữa. Nếu việc sản xuất quần áo mới giảm dần vì đồ dùng second-hand được ưa chuộng rộng rãi, chúng ta có thể tiết kiệm rất nhiều nước, hạn chế khí CO2 (gây ra hiệu ứng nhà kính) và chất hóa học tẩy trắng thải ra môi trường, giảm bệnh tật do ô nhiễm từ quá trình sản xuất, gia công may mặc.

• Đối với trẻ con mặc lại quần áo của người quen, anh chị em:

Quần áo của trẻ con đang ngày càng tăng giá trong khi bố mẹ lại phải mua mới thường xuyên vì trẻ em lớn rất nhanh, khiến nhiều phụ huynh đau đầu bởi khoản chi tiêu không nhỏ này. Chính vì thế, tận dụng quần áo cỡ lớn hơn của người quen hay anh chị em trong nhà cho con mình là một giải pháp có lợi lâu dài, tiết kiệm thời gian đi chọn mua đồ mới của bố mẹ.

Ngoài ra, việc trao đổi và tái sử dụng đồ của người thân cũng giúp gia tăng kết nối tình cảm giữa con cái với người thân, bạn bè cho quần áo. Người cho đồ sẽ cảm thấy mình đã làm được việc có ích, hỗ trợ người thân, bạn bè và đỡ đi cảm giác tiếc nuối, lăn tăn nếu bỏ đi quần áo còn mới. Hành động này là một cách giáo dục hay cho con từ nhỏ lối sống tiết kiệm, tránh lãng phí, có ý thức bảo vệ môi trường sống thông qua hành động cụ thể (không chỉ là lời nói).

Khuyến khích, nâng cao tinh thần dùng đồ second-hand

Xu hướng sử dụng quần áo second-hand nên được khuyến khích vì nó không chỉ tiết kiệm cho ví tiền của bạn, khiến bạn ấn tượng hơn mà còn giúp bảo vệ môi trường sống. Việc làm tưởng chừng thuộc về thói quen tiêu dùng cá nhân nhưng lại có ích cho môi trường sống của các thế hệ mai sau (kể cả thế hệ chúng ta) thì rất xứng đáng để chúng ta trải nghiệm.

Số lượng các cửa hàng quần áo second-hand uy tín, đảm bảo chất lượng hiện nay vẫn đang chiếm thiểu số trên thị trường thời trang Việt Nam. Việc tìm kiếm những cửa hàng thực sự ưng ý nhìn chung vẫn còn khó khăn cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, nhờ có sự hỗ trợ của Internet và mạng xã hội, bạn có thể tìm và tham khảo các địa chỉ bán hàng, cộng đồng hội nhóm trao đổi đồ dùng second-hand online lẫn trực tiếp trên toàn quốc dễ dàng hơn.

Bên cạnh đó, hãy sẵn sàng chia sẻ thông tin với mọi người để cho và nhận lại quần áo từ người thân, bạn bè, đồng nghiệp mà không phải vứt đi (ví dụ các nhóm bạn thân hay chị em cùng làm trong văn phòng…). Nếu được, bạn có thể hỏi các cửa hàng quần áo second-hand xem họ có mua lại đồ còn tốt, mới nhưng mình không mặc nữa hay không, để thu hồi lại được một phần tiền và hạn chế bỏ xó, xả thải quần áo ra môi trường cũng như có thể ủng hộ những người khó khăn ở các vùng sâu, vùng xa.

(Được biên tập từ chia sẻ thực tế của một bạn trẻ yêu thích sự độc đáo của quần áo second-hand)

Cùng Oagree chia sẻ những thói quen tốt để bảo vệ môi trường sống của các thế hệ mai sau.

Tham gia nhóm "oagree.com - sức khoẻ và môi trường sống" tại đây (https://www.facebook.com/groups/oagree) để cùng chia sẻ các kiến thức và kinh nghiệm giúp nâng cao sức khoẻ bản thân và gia đình mình trong điều kiện môi trường sống ngày càng rủi ro và khắc nghiệt nhé.

Tải Ấn bản lần thứ nhất do Oagree phát hành về các kiến thức, kinh nghiệm quan trọng, giúp nâng cao sức khoẻ, hệ miễn dịch và bảo vệ môi trường sống tại đây.

Tìm hiểu thêm thông tin trong bài chia sẻ theo các nguồn dưới đây

1. Báo điện tử VTV News: https://vtv.vn/kinh-te/moi-nam-co-43-trieu-tan-quan-ao-bi-vut-bo-20180226100049501.htm

2. Blog thời trang, phong cách sống Style Indigo: https://styleindigo.com/2017/12/12/7-reason-buy-second-hand-clothes/

3. Hệ thống khảo sát Internet quốc tế YouGov: https://vn.yougov.com/news/2017/12/06/fast-fashion/

4. Tổ chức Hoa Kỳ Xanh: https://www.greenamerica.org/green-americas-2019-toxic-textile-report

5. Tổ chức Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên: https://www.worldwildlife.org/stories/the-impact-of-a-cotton-t-shirt

6. Trang thông tin về làm đẹp Bellatory: https://bellatory.com/clothing/TheBenefitsofBuyingUsedClothing